Góður mai mánaður á partabrævamarknaðinum
Eftir góðu gongdina mitt í apríl helt vøksturin í partabrøvum fram í mai. Altjóða partabrøv
kastaðu heili 5,8 prosent av sær fyri mánaðin, og hetta hevur minkað árliga fallið niður í -3,9
prosent. Og nú fyrst í juni eru altjóða partabrøv aftur á næstan sama stigi sum við ársbyrjan.
Serliga vóru tað tøkni- og ídnaðarpartabrøv, sum kláraðu seg væl í mai. Partabrøv, sum
vanliga ikki ávirkast so nógv av konjunkturbroytingum, høvdu hóvligari avkast. Vøksturin í
partabrøvunum sást í nógvum pørtum av heiminum, men serliga í USA, sum fyri fyrstu ferð í
ár hevði størsta vøksturin. Donsk, norðurlendsk og evropeisk partabrøv hava tó klárað seg
best higartil í ár.
Renturnar hækkaðu í mai. Tað hevði við sær, at avkastið á teimum stuttfreistaðu
lánsbrøvunum var nær við null, meðan longfreistaðu lánsbrøvini høvdu negativt avkast.
Góða gongdin á partabrævamarknaðinum smittaði eisini vinnulánsbrøvini og lánsbrøvini úr
londum við høgari rentu, sum vuksu úr 0,5 upp í 1,2 prosent upp á ein mánað.
Dollarin er viknaður nógv í ár, men broyttist lítið í mai. Prísurin á fleiri rávørum, serliga
metallum, fór upp eftir at hava verið lágur í apríl. Og hóast størri útboð fór oljuprísurin eisini
eitt vet upp.
Hví gongst betur? Handilsátøk útsett, nýggjur fíggjarpolitikkur og vitlíkis-vøkstur
Íleggjarar hava seinastu mánaðirnar — serliga í apríl, mai og fyrst í juni — verið bjartskygdari
um møguleikan fyri búskaparligum vøkstri. Hetta hevur styrkt bæði partabrøv og
vinnulánsbrøv, hóast tað samstundis hevur trýst renturnar eitt vet upp.
Nýggja bjartskygnið um vøksturin kemst av, at forsetin í USA Donald Trump hevur útsett
ætlaninar um at leggja sera høgan toll á innfluttar vørur í 90 dagar. Harumframt hava
amerikanskir dómstólar ógildað hægstu tollsatsirnar, ið vórðu settir í gildi við
forsetakunngerð. Hetta styrkir trúnna uppá, at handilskreppan millum USA og serliga Kina og
ES ikki verður so álvarsom, sum mong óttaðust.
Harafturat hava góð roknskapartøl frá tøkni-risanum Nvidia styrkt vónina um, at
íløguvøksturin í vitlíki heldur fram við somu ferð.
Aftur at hesum hevur Trump-stjórnin kúvent í fíggjarpolitikkinum og leggur nú upp fyri
ekspansivum fíggjarpolitikki heldur enn at steðga á og minka um stóra hallið á fíggjarlógini.
Týðilig tekin eru eisini um lagaligari fíggjar- og búskaparpolitikk í bæði Asia og Europa.
Hvat nú? Tann góða, tann heldur ringa og tann grumma støðan
Sum nevnt í marknaðargreiningini fyri seinasta mánað, so ber – í stóran mun – til at býta
greiningar frá altjóða fíggjarstovnum upp í tríggjar ymsar heimsbúskaparligar støður á
fíggjarmarknaðunum næstu 3–12 mánaðirnar.
Tann góða støðan: Vit hava sæð tað ringasta í sambandi við handilskríggið, og næstu
dagarnir og vikurnar fer ein skjót niðurtrapping fram í handilskrígnum. Smátt um smátt koma
handilsavtalur í lag millum USA og tess handilssamstørv, og høgu tollsatsirnir, sum skaða
altjóða handil, fara niður.
Heimsbúskapurin fer at vaksa aftur eftir eina stutta niðurgongd orsakað av handilsóvissuni.
Vinningsbýtið hjá fyritøkunum hækkar aftur, og talið á húsagangum á lánsbrøvum heldur seg
á sama lága stigi. Tá ið tollsatsirnir lækka, fellur inflatiónin samsvarandi og nærkast
málunum hjá bæði Fed og ECB, sum er um tvey prosent. Og harvið eru longu renturnar
støðugar ella lækkandi.
Um góða støðan verður veruleiki, kunnu vit vænta okkum nýggj met á
partabrævamarknaðunum og góð avkøst – bæði á vinnulánsbrøvum og teimum vanligu.
Tann heldur ringa støðan: Ein annar bólkur av íleggjarum heldur, at eitt longri tíðarskeið
við nógvari óvissu liggur fyri framman eins og parta- og lánsbrævamarknaðirnir onga greiða
kós tykjast at hava næsta árið.
Hesi vænta, at tað fer at taka fleiri mánaðir at fáa avtalur í lag millum USA, Kina og ES. Tað
vil siga, at øðrumegin kunnu fyritøkur og íleggjarar so ella so gerast vónrík um sjálvar
samráðingarnar, men hinvegin fer óvissan um, hvussu leingi samráðingarnar vara, og
hvussu úrslitið verður, í fleiri ársfjórðingar at tálma vøkstrinum, inntøkunum og íløgudirvinum.
Hetta fer eisini at avmarka møguleikarnar hjá serliga amerikanska miðbankanum (Fed) at
lækka renturnar.
Tann grumma støðan: Triði bólkurin – teir svartskygdastu íleggjararnir og fíggjarstovnarnir
– meta, at vit longu eru í einum sokallaðum “bear-marknaði”, har stórar lækkingar í
partabrævakursunum kunnu væntast. Um talan er um ein vanligan bear-marknað, eru
lækkingarnar hóvligar; men um tað er ein strukturellur bear-marknaður, sum vit sóu í
fíggjarkreppuni í 2008 og IT-bløðruni í 2000, kunnu fallini vera so stór sum upp í 50 prosent.
Tíðarskeið við slíkari niðurgongd vara vanliga millum 1½ og 4 ár, og tað kann taka úr fimm
árum og heilt upp í 20 ár at vinna tapini innaftur.
Tey svartskygdu halda, at USA kanska fær nakrar minni handilsavtalur í lag, og at tað fer at
taka longri tíð ella als ikki at eydnast at fáa størri avtalur í lag við Kina og ES. Síðan kemur
búskaparligur stígur í, sum leiðir heimsbúskapin út í eina altjóða afturgongd.
Tað vil siga stórar niðurskrivingar í virðum, fleiri húsagangir, størri arbeiðsloysi og størri
inflatión – ein støða, sum ger tað torført hjá miðbankum at gera nakað fyri at lætta um
búskaparligu kreppuna
